Ogrody terapeutyczne są coraz bardziej popularne w dzisiejszym zabieganym świecie, w którym ludzie często borykają się ze stresem, depresją i innymi problemami zdrowotnymi. Już w starożytności doceniano uzdrawiającą moc natury i czerpano z jej bogactwa w łaźniach, termach i gimnazjonach. Teraz przyszedł czas na lecznicze ogrody, które są głównym motywem na Chelsea Flower Show już od kilku lat!
Czym są ogrody terapeutyczne? Co to jest hortiterapia?
Ogrody terapeutyczne są projektowane z myślą o poprawie zdrowia psychicznego i fizycznego. Mogą służyć jako miejsce relaksu, medytacji, czy terapii zajęciowej. Ten ciekawy kierunek w architekturze krajobrazu narodził się w Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii. Dzisiaj zyskuje coraz większy rozgłos także w Polsce.
W ogrodzie hortiterapeutycznym wszystkie elementy – rośliny, meble ogrodowe, oświetlenie, wyposażenie dodatkowe, a nawet kompozycja, podporządkowane są specyfice danego schorzenia. Dlatego ogród dedykowany osobie z chorobą Alzheimera będzie wyglądał inaczej niż ten dla pacjentów z Zespołem Downa.
Więcej o ogrodach hortiterapeutycznych przeczytacie tutaj.
Każdy może stworzyć w ogrodzie swoje prywatne miejsce terapii. Jak to zrobić? Jest kilka uniwersalnych wskazówek, którymi kierowali się projektanci tegorocznych ogrodów pokazowych na Chelsea Flower Show.
Ogrodowe świątynie z Chelsea Flower Show: zainspiruj się na przyszły sezon!
Chelsea Flower Show to jedno z najważniejszych wydarzeń w kalendarzu ogrodniczym. Odbywa się co roku w Londynie – w maju – kiedy przyroda po długim zimowym antrakcie bujnie rozkwita i budzi się do życia. Ogrody prezentowane na festiwalu są nie tylko piękne, ale często mają także ukryte symboliczne znaczenie.
W ostatnich latach to właśnie ogrody terapeutyczne są coraz bardziej popularne na brytyjskim święcie zieleni. Warto wziąć sobie ten trend do serca i razem z architektami krajobrazu z całego świata promować ogrodową terapię!
– Sanctuary Gardens na Chelsea Flower Show to małe ogrodowe świątynie, które zwracają uwagę na korzyści płynące z ogrodnictwa dla naszego dobrego samopoczucia. Centralnym elementem każdego z tych niewielkich ogrodów są nasadzenia zaprojektowane w sposób zrównoważony i przyjazny dla środowiska – czytamy w Gardens Illustrated.
The Boodles British Craft Garden, Thomas Hoblyn
Tom Hoblyn zainspirował się stylizowanymi przedstawieniami natury na obrazach prerafaelitów w swoim leśnym ogrodzie, który jest celebracją brytyjskiego rzemiosła. Jak widać, ogród, który leczy to ten, który czerpie inspirację ze sztuki!
– Uwielbiam żywiołowość i dramatyzm obrazów prerafaelitów; to tak, jakby uchwycili samą istotę Matki Natury i wzmocnili ją dziesięciokrotnie – wyjaśnia w rozmowie z GI.
W koncepcji Hoblyna dominują złote, fioletowe, niebieskie i czerwone kwiaty rozmieszczone w dwóch strefach. Pierwsza to podmokła łąka wokół basenu z trawami, w tym turzycami i szuwarami wybranymi ze względu na ich wyrafinowany kształt i kolory, takie jak Carex elatior 'Aurea’. Drugi obszar to bardziej zacieniona leśna polana z okazałymi kwiatami: Lilium 'Peppard Gold’ i Aquilegia atrata.
Cavernoma On My Mind, Taina Suonio and Anne Hamilton
Ogród Cavernoma On My Mind został zaprojektowany z myślą o pacjentach z jamistością. Trzy strefy ogrodu odwołują się do trzech wartości takich jak: „kruchość życia”, „bezwarunkowa miłość” i „nowy początek”.
Szklane schody prowadzące na platformę widokową symbolizują nadzieję na wyzdrowienie i optymizm niezbędny do życia z chorobą. Platforma widokowa ma zapewnić pacjentom poczucie bezpieczeństwa i zainspirować do jasnego spojrzenia w przyszłość. Woda, która delikatnie spływa po ścianie, z jednej strony symbolizuje łzy pacjentów, a z drugiej uspokajającą siłę uwolnienia emocji.
Rośliny zastosowane w koncepcji również mają swoje ukryte znaczenie odwołujące się do choroby. Acer griseum, powszechnie znany jako klon o krwistej korze, przypomina cienkie naczynia krwionośne, a jego łuszcząca się kora symbolizuje kruchość życia. Ciemne kwiaty Rosa 'Nuits de Young’ i Aconitum napellus oznaczają rozpacz i strach przed śmiercią.
Hamptons Mediterranean Garden, Filippo Dester
The Hamptons Mediterranean Garden to współczesna przestrzeń mieszkalna na świeżym powietrzu, przepełniona widokiem, dotykiem i zapachem słonecznych śródziemnomorskich krajobrazów; spokojne miejsce, w którym ciepłe tekstury architektury łączą się z naturą. Kuchnia jest centralnym punktem ogrodu z zacienioną jadalnią, w której można odpocząć, cieszyć się gotowaniem i bawić w towarzystwie przyjaciół i rodziny.
Paleta śródziemnomorskich roślin została skomponowana z pachnących krzewów, aromatycznych ziół i odpornych na suszę bylin. Projekt jest odpowiedzią na zmieniający się klimat, w którym niezbędne jest świadome zużycie wody, a nasadzenia sprzyjają bioróżnorodności, zapewniając mieszkańcom pożywienie i schronienie od zgiełku.
The London Square Community Garden, James Smith
Historia tego ogrodu rozpoczęła się podczas londyńskiego Open Gardens Weekend 2022, gdzie sponsorzy wydarzenia – London Square – zostali zainspirowani przez wolontariuszy z Doddington Estate w Battersea. To właśnie ci młodzi ludzie stworzyli zieloną oazę schowaną między wieżowcami przy użyciu podarowanych drzew, krzewów, bylin i roślin jadalnych.
Łączenie społeczności jest głównym wątkiem w warstwie znaczeniowej ogrodu. Pod pergolą znajduje się przyjazna przestrzeń z kuchnią, dużym wspólnym stołem z planszami do gry w szachy i warcaby oraz stylizowanymi przez restauratorów mebli Jay Blades z The Repair Shop krzesłami upcyklingowanymi i wyniesionymi grządkami.
The National Brain Appeal’s Rare Space, Charlie Hawkes
Podkreślając pracę National Brain Appeal, wspierającą osoby żyjące z rzadkimi formami demencji, Charlie Hawkes zaprojektował ogród dla osób cierpiących na tylną atrofię korową (PCA), rodzaj demencji wzrokowej, w której mózg nie interpretuje prawidłowo tego, co widzi oko – w wyniku czego widzenie jest fragmentaryczne.
– Projekt powstał w wyniku rozmów z lekarzami, opiekunami i osobami żyjącymi z PCA, podkreślając potrzebę tworzenia przestrzeni, które charakteryzują się prostotą i kontrastem – wyjaśnia Charlie.
Wielopniowe, parasolowate drzewa Parrotia persica zostały wybrane ze względu na ich pokrój i gęstą koronę w kształcie baldachimu, która chroni przed ostrymi przebłyskami słońca. Rośliny o ciemnych łodygach i brązowych liściach – takie jak Thalictrum 'Black Stockings’, Disporum longistylum ’Night Heron’ i Rodgersia podophylla 'Braunlaub’, to subtelne tło, które uspokaja zmysły. Z kolei tulipany i irysy to pojedyncze akcenty kolorystyczne, które wzmacniają efekt kontrastu. W realizacji Hawkesa ogromne znaczenie terapeutyczne ma ścieżka, która umożliwiając spacerowanie po ogrodzie, wzmacnia poczucie sprawczości i aktywizuje pacjentów.
The RSPCA Garden, Martyn Wilson
Martyn Wilson zadebiutował na RHS Chelsea z ogrodem, który w nowatorski sposób podchodzi do idei sanktuarium, w którym dominantą jest dzika przyroda.
– Mam nadzieję, że uda nam się przekonać do wprowadzania dzikiej przyrody do ogrodów przydomowych – mówi w rozmowie z GI.
W ogrodzie zastosowano szereg materiałów wybranych ze względu na zrównoważony rozwój, w tym wycinaną laserowo stalową ramę CorTen dla „martwego żywopłotu”, w którym ścięte drzewa są wykorzystywane jako siedlisko dzikiej przyrody, oraz strumień wykonany z plastiku pochodzącego z recyklingu.
Po zakończeniu wystawy ogród ma zostać przeniesiony do Stapeley Grange Wildlife Centre, centrum edukacyjnego RSPCA w Cheshire, gdzie nadal będzie schronieniem dla dzikich zwierząt, a także zapewni pracownikom, wolontariuszom i odwiedzającym miejsce do odpoczynku.
Zen Garden, Kazuyuki Ishihara
Ulubieniec Chelsea, Kazuyuki Ishihara, powrócił na wystawę RHS Chelsea w 2023 roku z nowym ogrodem, który czerpie inspirację z tradycyjnych krajobrazów satoyama, znajdujących się u podnóża Japonii. Ogród ten stanowi odświeżające miejsce, gdzie można prowadzić proste życie w harmonii z rytmem natury.
Woda płynie delikatnie, przypominając spokojną górską wiosnę, a jej cichość nadaje ogrodowi atmosferę spokoju. Prosty układ terenu pozwala cieszyć się uroczym ogrodem skalnym, który przypomina suchą górską scenerię. Wykorzystane japońskie rośliny leśne satoyama, takie jak akacja, sosna i mchy, wprowadzają naturalny charakter otoczenia.
Nad wodą artysta zastosował rukiew wodną, irysy i naturalne materiały, głęboko wprowadzając w ogrodzie ducha zen. To stworzyło solidną podstawę dla życia duchowego, tworząc miejsce, gdzie można odnaleźć spokój i równowagę. Ogród Ishihary jest nie tylko estetycznym doświadczeniem, ale także zaproszeniem do głębszego zrozumienia i związania się z naturą.
