Kto będzie reprezentował Polskę w Green Cities Europe Award 2024? Plac Nowy Targ z Wrocławia!

 

Poznaliśmy polskiego kandydata do prestiżowej nagrody Green Cities Europe Award – 2024! Inwestycją, która będzie reprezentowała Polskę w IV edycji międzynarodowego konkursu został projekt: Zazielenienie Placu Nowy Targ we Wrocławiu, które przekształciło tę historyczną przestrzeń w nowoczesną, zieloną oazę. To wyjątkowe wyróżnienie jest szansą, aby wrocławski projekt stanął w szranki z najlepszymi realizacjami z całej Europy. Który projekt wygra konkurencję i stanie się inspiracją dla Europy? Dowiemy się w styczniu 2025 roku podczas ceremonii rozdania nagród na Targach IPM Essen.

Za koordynację konkursu organizowanego przez Europejskie Stowarzyszenie Szkółkarskie (ENA) Green Cities Europe Award – 2024 w Polsce odpowiadają Związek Szkółkarzy Polskich oraz Agencja Promocji Zieleni, które wspierają i promują zielone inicjatywy w naszym kraju. Z roku na rok obserwujemy wzrost świadomości na temat znaczenia zieleni w przestrzeni miejskiej – roślinność nie tylko podnosi estetykę, ale przede wszystkim wspiera bioróżnorodność, poprawia mikroklimat, i stanowi odpowiedź na wyzwania związane ze zmianami klimatycznymi. „Bo zieleń to życie!”, jak mówią organizatorzy, i widać to wyraźnie w tegorocznej edycji, która przyciągnęła rekordową liczbę 22 zgłoszeń. Zacięta rywalizacja pokazuje, jak wiele polskich miast stawia na zrównoważone, zielone rozwiązania, które zmieniają miejską przestrzeń na lepsze.

Zrewitalizowany Plac Nowy Targ, zgłoszony przez Zarząd Zieleni Miejskiej we Wrocławiu, w pełni spełnia kryteria konkursowe, oferując nie tylko estetyczną przestrzeń miejską, ale przede wszystkim konkretne korzyści środowiskowe i społeczne. To miejsce, które stało się atrakcyjne zarówno dla mieszkańców, jak i turystów, a jednocześnie jest symbolem nowoczesnego podejścia do zrównoważonego rozwoju miast.

Czy Wrocław zdobędzie prestiżową nagrodę Green Cities? Przekonamy się w 2025 roku. Niezależnie od wyniku, Plac Nowy Targ już teraz jest przykładem, jak zielona infrastruktura może podnieść jakość życia w mieście, zmieniając przestrzeń publiczną na bardziej przyjazną ludziom i środowisku.

Zieleń na dachu placu

Zazielenienie Placu Nowy Targ we Wrocławiu to przykład, jak nowoczesne podejście do kształtowania przestrzeni publicznych może przyczynić się do poprawy jakości życia w mieście. Ten centralny punkt Wrocławia, usytuowany przy gmachu Urzędu Miejskiego, przez lata nie istniał w świadomości mieszkańców jako atrakcyjne miejsce spotkań. W 2013 roku, po przeprowadzonej renowacji, plac zyskał wręcz niechlubną reputację jednego z symboli „betonozy” – zjawiska, które polega na nadmiernym zabetonowywaniu miejskich przestrzeni kosztem terenów zieleni.

W odpowiedzi na zmieniające się potrzeby mieszkańców i rosnące wyzwania klimatyczne, władze miasta postanowiły przekształcić Plac Nowy Targ w oazę zieleni, która nie tylko zwiększy atrakcyjność tej przestrzeni, ale także wpłynie na poprawę mikroklimatu w centrum Wrocławia. Kluczowym elementem było zmniejszenie miejskiej wyspy ciepła oraz adaptacja miasta do zmian klimatycznych. Mimo trudnych warunków dla roślinności, spowodowanych obecnością podziemnego parkingu i nieużytkowanego bunkra, podjęto się wyzwania przekształcenia placu.

Nowe zagospodarowanie placu musiało zachować jego funkcję miejskiego forum, a także uwzględniać restrykcyjne wymagania Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, ponieważ Plac Nowy Targ znajduje się na obszarze Pomnika Historii. Projektanci zdecydowali się na subtelną modyfikację istniejącej, modernistycznej posadzki, wzbogacając ją o pierścień zieleni. Geometryczna siatka drzew oraz wielogatunkowe rabaty wprowadziły nowy, bardziej ekologiczny wymiar tej przestrzeni.

Kształt rabat, ortogonalny i dostosowany do wzoru posadzki, podkreśla symetrię placu, nadając mu nowy wizualny charakter. Zieleń stworzyła nie tylko estetyczną oazę w centrum miasta, ale również przyczyniła się do zwiększenia powierzchni biologicznie czynnej, co miało znaczący wpływ na poprawę mikroklimatu. Dzięki drzewom, choć jeszcze młodym, plac stał się chłodniejszy, a delikatne korony igliczni trójcierniowych ‘Skyline’ tworzą subtelny cień, nie zakłócając przy tym architektonicznej koncepcji projektu.

 

Kluczowa rola roślin

Wybór roślin do nowej aranżacji placu był kluczowy dla sukcesu projektu. Rośliny musiały być odporne na trudne warunki miejskie, a także dostosowane do sadzenia w systemie dachów zielonych. W projekcie postawiono na gatunki wspierające różnorodność biologiczną, zwłaszcza owady zapylające i ptaki. Delikatna paleta kolorów, od bieli przez róż do fioletu, oraz otwarte pokroje roślin wprowadzają harmonię i elegancję, nadając placowi subtelny charakter.

 

Rabaty wielogatunkowe, które z daleka tworzą zielone plamy, zostały zaprojektowane z wyjątkową dbałością o detale – liście, kwiaty, ich tekstury i kolory zostały starannie dobrane. Całoroczna atrakcyjność kompozycji sprawia, że plac jest ozdobny przez cały sezon wegetacyjny. W projekcie zastosowano 37 gatunków bylin, 9 gatunków traw ozdobnych, 8 gatunków roślin cebulowych, paproć oraz 4 gatunki krzewów, co daje imponującą różnorodność roślin, rzadko spotykaną w centrach miast.

Gęste nasadzenia (16 sztuk/m²) dały natychmiastowy efekt wizualny, a nieregularne rozmieszczenie roślin w rabatach sprawia, że kwiaty pojawiają się na całym placu w sposób naturalny, nie dominując nad przestrzenią. Całość została zaprojektowana w taki sposób, aby wspierać miejską faunę, poprawiając warunki dla dzikiej przyrody.

 

 

Technologie wspierające zrównoważony rozwój

W nowym zagospodarowaniu placu zastosowano zaawansowane technologie, takie jak systemy antykompresyjne, systemy nawadniająco-napowietrzające dla drzew oraz podziemne kotwienia brył korzeniowych. Większość zieleni została założona w systemie dachu zielonego, co było koniecznością ze względu na obecność podziemnych budowli. Dodatkowo, wykorzystano precyzyjnie sterowany system nawadniania kropelkowego, co pozwala na efektywne gospodarowanie wodą, szczególnie w okresach suszy.

 

W projekcie wykorzystano również materiały z recyklingu oraz lokalne surowce – wierzchnią warstwę ścieżek wykonano z lokalnego kamienia, a część materiałów pochodziła z rozbiórki wcześniejszej nawierzchni placu. Zieleń na placu stała się częścią błękitno-zielonej infrastruktury, a rabaty są elementami wspierającymi zagospodarowanie wody deszczowej.

Inwestor: Zarząd Zieleni Miejskiej we Wrocławiu / Gmina Wrocław
Architektura: Roman Rutkowski (RRA)
Architektura krajobrazu: Angelika Kuśmierczyk-Jędrzak, Filip Jędrzak (a+f projektowanie przestrzeni)
Konsultacje (psychologia przestrzeni): Dominika Stryjewska
Projekt: 2022-2023
Budżet: 10 108 000 PLN
Realizacja: 2023-2024
Wykonawca: Rotomat, Budrim
fotografie: a+f projektowanie przestrzeni oraz Zarząd Zieleni Miejskiej we Wrocławiu