Joanna Filipczak: Tegoroczną edycję traktujemy jako kontynuację dyskusji rozpoczętej w ubiegłym roku

 

31. edycja Targów ZIELEŃ TO ŻYCIE odbędzie się już 5-7 września w Warszawie! Towarzyszyć jej będzie, jak co roku, bogaty program seminariów, konferencji i warsztatów. Co nowego czeka gości, którzy będą uczestniczyć w tym międzynarodowym święcie zieleni? Przeczytajcie i posłuchajcie rozmowy z Prezes Agencji Promocji Zieleni Joanną Filipczak. Co sądzi o kondycji polskiej architektury krajobrazu i które miejskie realizacje ze świata są dla niej najbardziej inspirujące i przyszłościowe? 

 

Jakie największe wyzwania związane z zielenią w mieście stanowiły punkt wyjścia przy tworzeniu tegorocznego programu konferencji?

 

Kiedy w 2000 roku podczas pierwszej konferencji MOCNO ZIELONE MIASTO rozmawialiśmy o doborach roślinnych w nasadzeniach przyulicznych, pojawiały się głosy – czy tematów do dyskusji o zieleni wystarczy na kolejne edycje. Okazuje się, że przez te 24 lata ta bogata problematyka zarządzania zielenią w mieście co roku dostarczała nowych wątków i wciąż ewoluuje. To tylko utwierdza nas w przekonaniu, że spotkania branżowe nigdy nie wyjdą z mody i stanowią istotny aspekt na drodze kształtowania nowych kierunków w architekturze krajobrazu.

W tym roku odbędzie się 25. edycja naszej konferencji poświęconej zieleni miejskiej. Każdego roku, tworząc program, skupiamy się na aktualnych problemach, z którymi mają do czynienia osoby odpowiedzialne za zieleń publiczną. Od kilku lat głównym wyzwaniem są zmiany klimatyczne, co było tematem naszych dyskusji również w ubiegłym roku. Obecna edycja jest kontynuacją tej debaty.

Polska doświadcza bezprecedensowego wzrostu susz i powodzi. Jak podają niektóre źródła średnia temperatura w Polsce wzrosła o 2°C w ciągu zaledwie 50 lat, co przewyższa średnią światową. Zmiany klimatyczne są faktem i kluczowym pytaniem jest, co możemy z tym zrobić. Istnieją dwie strategie: łagodzenie skutków i adaptacja. Obie obejmują pracę z przyrodą, zwłaszcza w miastach, ponieważ tam efekty ocieplającego się klimatu są najbardziej odczuwalne, a z drugiej strony chodzi o ograniczenie emisji dwutlenku węgla. Jednym z wyzwań, jak podkreśla Prezes Agencji Promocji Zieleni, jest przekonanie miejskich włodarzy, że inwestycje w zieleń są niezwykle ważne, strategiczne, podobnie jak utrzymanie istniejących terenów zieleni i tworzenie miejskich ekosystemów:

Od trzech lat zapraszamy wszystkich burmistrzów w Polsce do udziału w konferencji i obserwujemy rosnącą frekwencję tej grupy uczestników, co daje nadzieję na zmiany. Podczas zeszłorocznego spotkania doświadczony architekt krajobrazu Mirosław Sztuka mówił o budowaniu miejskich ekosystemów, dzieląc się swoim doświadczeniem w tej dziedzinie. Jego wiedza jest nadal dostępna online:

 

Kierunki urządzania zieleni w Polsce. Czy mamy się czym pochwalić na arenie międzynarodowej?  

 

Z pełnym przekonaniem mogę powiedzieć, że polska architektura krajobrazu jest na wysokim światowym poziomie, jest doceniana i cieszy się uznaniem za granicą. Nasi prelegenci – Agnieszka Hubeny-Żukowska, która zdobywa laury w międzynarodowych konkursach architektury krajobrazu oraz Mirosław Sztuka, realizujący projekty w Wielkiej Brytanii, Francji, Rosji, Niemczech, Królestwie Niderlandów, Dubaju, Egipcie i Chinach – są tego doskonałym przykładem.

Zdaniem Joanny Filipczak dowodem na uznanie dla polskich realizacji jest również osiągnięcie drugiego miejsca w Europejskim Konkursie Green Cities w 2022 roku przez Czyżyny Park z Krakowa, w którym rywalizowało 13 europejskich projektów. Wkrótce ogłosimy nabór na nową edycję Konkursu, licząc na przynajmniej taką samą frekwencję jak w poprzednich latach, kiedy to polski reprezentant był wybierany spośród 14 realizacji.

 

Światowe trendy w tworzeniu zieleni miejskiej w soczewce 

 

Prezes Agencji Promocji Zieleni zapytana o to, jakie światowe trendy w tworzeniu zieleni miejskiej powinny być szerzej stosowane w Polsce przyznała, że ostatnie lata przynoszą dynamiczny rozwój koncepcji urbanistycznych, które stawiają na tworzenie bardziej zrównoważonych i przyjaznych miast. Jednym z takich podejść, zdaniem Joanny, jest traktowanie miast jako ekosystemów, które łączą decentralizację zarządzania z dbałością o lokalne społeczności i środowisko:

Wyjątkowo inspirujący jest model 15-20-minutowego miasta, zapoczątkowany w 2010 roku w Portland w USA, a następnie wdrażany w Detroit, Barcelonie i Paryżu. Ta koncepcja zakłada miasto „bez samochodów”, wzmacniając lokalne społeczności i ułatwiając zarządzanie najbliższym otoczeniem. Innowacyjne podejście do zarządzania powierzchniami miejskimi możemy obserwować w Niemczech, gdzie z powodzeniem usuwa się nieprzepuszczalne nawierzchnie, zastępując je przepuszczalnymi, co pozwala wodzie deszczowej na wnikanie do warstw wodonośnych. Polska również stosuje te praktyki, choć konieczne jest ich wdrażanie na większą skalę, wykorzystując najnowsze technologie i techniki.

Jednym ze sposobów wprowadzania zieleni do miast są zielone dachy, które nie tylko poprawiają estetykę, ale także pełnią funkcje ekologiczne. Przykłady z całego świata pokazują, że nawet tam, gdzie infrastruktura jest ograniczona, można znaleźć innowacyjne rozwiązania. Dachy te zbierają wodę deszczową, która jest następnie wykorzystywana do nawadniania roślin, redukując obciążenie miejskiego systemu kanalizacyjnego. Tworzenie takich kompleksów ma na celu zarówno poprawę estetyki, jak i zarządzanie wodą deszczową:

Roślinność na dachach pomaga w naturalnym oczyszczaniu wody deszczowej, która jest ponownie wykorzystywana, np. do chłodzenia budynków – tak, jak w przypadku CH2 Building w Melbourne w Australii, czy w słynnym akademiku Tietgenkollegiet na obrzeżach Kopenhagi. Również w Polsce m.in. w Gdańsku w ostatnich latach powstają inwestycje miejskie i osiedla z retencją wody i rozbudowanymi usługami ekosystemowymi. Wspaniałą pracę w tej dziedzinie wykonała dr inż. architekt krajobrazu Joanna Rayss od lat zajmująca się tematyką wprowadzania systemów powierzchniowej retencji miejskiej. Nie tylko projektuje i nadzoruje realizacje, ale także edukuje architektów krajobrazu i samorządowców.

W Europie tego typu rozwiązania czy inicjatywy mają wsparcie systemowe, które miejmy nadzieję, będzie wkrótce miało miejsce także w Polsce. W Wiedniu wprowadzono programy wspierające zielone dachy, a w Kopenhadze strategicznie sadzone drzewa i tworzenie parków miejskich są kluczowymi elementami planu adaptacji do zmian klimatu. Na uwagę zasługuje również chińska koncepcja Miasta Gąbki, realizowana między innymi w Nan Tong, gdzie natura odgrywa kluczową rolę w systemie cyrkulacji i wykorzystania wody deszczowej. Takie podejście pozwala na sadzenie większej liczby drzew, jednocześnie poprawiając zarządzanie wodą.

Również w innych częściach świata możemy znaleźć inspirujące rozwiązania. W Melbourne program „Urban Forest” zakłada zasadzenie 3,000 drzew rocznie do 2040 roku, co ma na celu zwiększenie zielonej przestrzeni i poprawę jakości życia mieszkańców.

Potrzebne jest nowe myślenie o miastach. Musimy zacząć od tego, co możemy zrobić, jak możemy przearanżować i zrestrukturyzować nasze miasta, aby były łatwiejsze do zarządzania, bardziej zrównoważone. I temu służą takie spotkania jak targi branżowe czy konferencje, podczas których następuje wymiana informacji i doświadczeń czy nawiązanie współpracy.

Hasło tegorocznej edycji Targów brzmi „Poznaj Siłę Synergii!”. Jakie wydarzenia czekają na uczestników?

 

Tegoroczna edycja Targów jest dla organizatorów kontynuacją dyskusji rozpoczętej w ubiegłym roku, kiedy tematem wiodącym programu wydarzeń towarzyszących były nowe wyzwania. Jak podkreśliła Prezes Joanna Filipczak, najważniejszym kluczem do wypracowania antidotum na kryzys klimatyczny i szereg negatywnych skutków, które za sobą niesie, jest synergiczna współpraca pomiędzy wszystkimi przedstawicielami zielonej branży, a nawet wyjście poza nią. Nowe podejście do tworzenia środowiska miejskiego wymaga zacieśnienia współpracy między szkółkarzami, architektami, architektami krajobrazu, planistami i naukowcami:

Podczas Konferencji Mocno Zielone Miasto poznamy przykłady takich działań. Dr Stephan Treuke przedstawi realizację przebudowy rzeki Emscher, inspirowaną koncepcją miasta-gąbki. Projekt ten, oprócz pozytywnego wpływu na lokalny klimat, poprawia warunki życia mieszkańców, szczególnie w sektorze mieszkaniowym. Urszula Forczek-Brataniec omówi zrównoważony transport w miejskim krajobrazie, zwracając uwagę na rolę przestrzeni komunikacyjnej w systemie zieleni miasta. Swoje wystąpienie oprze na wiodących realizacjach ze świata i własnych doświadczeniach projektowych.

Wojciech Januszczyk poruszy temat zrównoważonego projektowania zieleni i tzw. greenwashingu w architekturze krajobrazu, a dr hab. inż. arch. Monika Trojanowska zaprezentuje koncepcję dotyczącą osiedli mieszkaniowych. Nie zabraknie także dyskusji na temat drzew i ich roli w miejskiej zieleni.

Podczas sobotniego Spotkania Twórców Ogrodów dr inż. Izabela Myszka opowie o warstwie konstrukcyjnej ogrodu i budowaniu kompozycji, a Hubert Lamański przedstawi, jak uzyskać efekt WOW w ogrodzie. Michał Józefczak omówi, jak wpisać ogród w otoczenie. Andrzej Kujawa, prezes Związku Szkółkarzy Polskich, zaprezentuje rośliny pionierskie, które przetrwają w trudnych warunkach środowiskowych.

Na Seminarium Wiedza dla Handlu i Producentów poruszone zostaną tematy związane z ochroną gleby, pozyskiwaniem środków unijnych na działalność szkółkarską i ogrodniczą oraz profesjonalną komunikacją w mediach społecznościowych, która przekłada się na wyniki biznesowe szkółek i centrów ogrodniczych.

Ciekawym punktem programu będą warsztaty prowadzone na terenie zewnętrznym, które zademonstrują techniczne aspekty łączenia nawierzchni ogrodowej, małej architektury i zieleni jak również przybliżą tajniki ogrodnictwa permakulturowego. Każdy uczestnik zielonej branży, ale także amator ogrodnictwa znajdą ciekawe dla siebie tematy. Najważniejsze jednak, że będą to spotkania na żywo, pomagające w komunikacji, zacieśniające relacje i zwiększające efektywność współpracy. A w dodatku wezmą w nich udział tylko osoby zaangażowane, dla których temat zieleni, czy to ze względów prywatnych czy zawodowych, jest ważny.

 

Zajrzyj do zakładki z Programem i śledź najnowsze aktualizacje! 

 

FILM: Rozmowa z Joanną Filipczak o atrakcjach 31. Targów ZIELEŃ TO ŻYCIE